Tahran pazarlarında tartıyla satılan şiir efsanesi

Generated by Dall-e

İnternette dolaşan çarpıcı bir hikâye var: Tahran’daki bir pazarda kitap değil, şiir satılıyormuş; hem de kelimenin tam anlamıyla tartıyla. Manzara akılda kalıcı: Bir müşteri tezgâha yanaşıyor, satıcı da meyve ya da baharat çeker gibi bir keseye mısralar dolduruyor. Doğunun cazibesini taşıyan bu sahne insanı gülümsetiyor; ama basit bir soru havada asılı kalıyor: Buna dair somut bir dayanak var mı?

Şiiri gerçekten önemseyen bir şehir

Tahran, okuma kültürünün ve edebiyat sevgisinin ayrı bir yer tuttuğu büyük ve hareketli bir başkent. Şairler adeta ikonlaşmış figürler; insanlar şiir üzerine haber konuşur gibi konuşuyor. Birçok kent sakini yazmayı deniyor, dolayısıyla şiire ilgi şehrin dokusuna işlemiş.

Başlıca kitap duraklarından biri Tahran Kitap Bahçesi. Burası yalnızca bir mağaza değil; sergiler, festivaller ve satışa sunulan binlerce kitapla büyük bir kültür merkezi. Her şey modern ve davetkâr. Yine de burada kimse şiiri tartmıyor; raflarda bildiğimiz kitaplar var.

Pazarlar ne durumda?

Tahran’ın pazarları saymakla bitmiyor. Ünlü Büyük Pazar baharattan halıya neredeyse her şeyi sunarken, daha samimi Tâcriş Pazarı kendi ritmine sahip. Buna rağmen, rehberlerde de yerel kaynaklarda da şiirin bir meta olarak geçtiğine dair iz yok; hele gramla satıldığına hiç.

Ara sıra eski kitaplar ya da yazmalar satan tezgâhlara rastlamak mümkün, ama bu antikacılığın konusu; torbayla şiir değil.

Efsane mi, zekice bir metafor mu?

Bazı Rusça siteler, insanların bir şişe suya karşılık bir şiirle takas yapabildiği şiir pazarları çiziyor. Yakından bakınca, bu anlatı Tahran haritasında işaretlenecek bir yerden çok edebi bir imge gibi duruyor.

Şehre dair hiçbir haber, blog ya da kültür yazısı böyle bir pazarın varlığını doğrulamıyor. Kulağa hoş gelse de, fotoğrafa yaklaştırdıkça görüntü netleşmiyor.

Peki bir yerlerde yine de olabilir mi?

Sakin bir ara sokakta şiirseverlerin buluşmasını, gayriresmi yazar toplantılarını hayal etmek zor değil. İran’da insanlar okur, tartışır, kitap değiş tokuş eder. Ancak kentin herhangi bir köşesinde şiirin kelimenin tam anlamıyla satıldığına dair bir kanıt hâlâ yok.

Turistas portalına göre, bu efsane İran’da kâğıdın—eski yazmalar dâhil—kiloyla geri dönüşüme verildiği bir döneme uzanıyor olabilir. Belki unutulmuş şiirler o yığınlara karıştı ve bu gündelik ayrıntı, zamanla tartıyla satılan şiir üzerine romantik bir efsaneye dönüştü.